IDEA Gemeente Nederland: één praatplaat voor alle gemeenten

ICT is een moeilijk onderwerp, architectuur nog meer. Architecten tekenen in blokjes en pijltjes. Beslissers zoals bestuurders en directieleden begrijpen daar al snel niks meer van. Voor het communiceren van enterprise architectuur zijn gebruikersvriendelijke platen een noodzakelijkheid. Want wie begrijpt nu precies hoe dienstverlening, processen en informatievoorziening samenhangen? Eelco Zomer vertelt tijdens zijn sessie hoe een kleine groep van vakgenoten in een korte tijd één praatplaat voor alle 342 gemeentes in Nederland maakten.

Architectuur als communicatiemiddel
Voor bestuurders, directieleden of afdelingshoofden moet ICT gewoon werken. Het moet de processen ondersteunen en het altijd doen. Bovendien moet de informatievoorziening een oplossing bieden als gemeentes willen innoveren. Dat is echter niet vanzelfsprekend. Met 342 gemeentes in Nederland bestaat er geen eenduidigheid in welke systemen de gemeentes gebruiken. Er is veel te kiezen. Leveranciers bieden een veelheid aan aanbiedingen en dit is voor veel gemeentes lastig manoeuvreren. Oplossingen in allerlei pluimages zorgen vervolgens voor uitdagingen in integratie, niet te spreken over de databeschikbaarheid om nuttige inzichten op te doen. Architectuur moet dus een communicatiemiddel zijn waarbij gemeentes worden behoed om keuzes te maken waar zij spijt van krijgen en die soms lijnrecht tegenover publieke waarden en onze toegevoegde waarde als overheid liggen.

Wat voegt IDEA daar aan toe?
IDEA staat voor ‘Interactieve dynamische enterprise architectuur’ en is sinds ruim 10 jaar een product ontwikkeld door het ICTU in Den Haag. Er zijn inmiddels al enkele honderden praatplaten gemaakt om allerlei verhalen te vertellen. Er is een afbeelding die de werking van de e-overheid laat zien, maar ook eentje die de strafrechtketen inzichtelijk maakt. Vreemd is dat er geen afbeelding was die inzichtelijk maakte hoe de dienstverlening van gemeentes in Nederland samenhangt. Maar beslissers binnen de gemeente hebben daar wel behoefte aan: top-level overzicht wat gemeentelijke dienstverlening, bedrijfsprocessen en de informatievoorziening met elkaar te maken hebben.

“Architectuur hoeft niet moeilijk te zijn. Het gaat er om dat je een verhaal kan vertellen”
Op initiatief van gemeente Zwolle zijn we een traject gestart met een klein aantal vakgenoten uit het land. De missie: het hoogste abstractieniveau beschouwen en één praatplaat maken die het verhaal vertelt wat de gemeentes in Nederland voor de inwoner doen, welke processen zij nodig hebben om de gemeente te zijn, de systemen die daarvoor draaien en als laatste de infrastructuur om het geheel mogelijk te maken. Bijvangst is dat de praatplaat veelgebruikte thema’s zoals informatiebeveiliging, datamanagement en informatiebeheer raken. En niet te vergeten: common ground. En dat is gelukt! Een inspirerend traject met een prachtig resultaat waar we meerwaarde voor alle gemeentes hebben weten te creëren.